Maakt bepaalde medicatie je minder vruchtbaar?

Eenmaal je hebt besloten dat je klaar bent om ouder te worden, weet je waarschijnlijk dat bepaalde dingen zoals alcohol en roken een negatieve invloed kunnen hebben op je vruchtbaarheid. Hoewel deze stoffen nooit goed zijn voor je gezondheid, vraag je je misschien af hoe minder duidelijke schadelijke onderdelen van je levensstijl een rol kunnen spelen op je vruchtbaarheid. Informatie over welke geneesmiddelen je beter vermijdt tijdens de zwangerschap, is over het algemeen goed toegankelijk. Maar hoe zit het als je probeert zwanger te worden? Is het mogelijk dat alledaagse geneesmiddelen je vruchtbaarheid verminderen? Daarom is het belangrijk om je te informeren over welke geneesmiddelen je beter vermijdt als je zwanger wilt worden.

Pijnstillers

NSAID’s

De meest voorkomende pijnstillers van deze soort zijn ibuprofen, diclofenac en acetylsalicylzuur. Het zijn niet-steroïdale ontstekingsremmers (NSAID’s). Het onderzoek naar de effecten van deze geneesmiddelen op de vruchtbaarheid is tegenstrijdig. Over het algemeen zijn artsen het erover eens dat het innemen van deze geneesmiddelen in kleine hoeveelheden, waarschijnlijk geen invloed heeft op de vruchtbaarheid. Bij langdurig gebruik zouden ze echter wel de ovulatie kunnen verstoren.

Een gezonde ovulatie treedt op wanneer een eicel rijp is en vrijkomt uit de eierstok. Omdat dit proces overeenkomt met een ontstekingsfunctie van het lichaam, zou overmatig gebruik van ontstekingsremmers de eisprong kunnen afremmen.

Studies tonen echter aan dat de vereiste dosis NSAID’s die een vrouw zou moeten nemen om dit te laten gebeuren veel hoger is dan bij normaal gebruik. Door af een toe een ibuprofen te nemen bij hoofdpijn, zou je geen nadelige gevolgen mogen ondervinden.

Een ander onderzoek wees uit dat het innemen van NSAID’s om de eisprong uit te stellen zelfs nuttig kan zijn om te voorkomen dat een ivf-cyclus dient afgebroken te worden. Dat zou kunnen gebeuren als een vrouw een eisprong heeft voor haar geplande ivf-afspraak. Het exacte tijdstip van de eisprong plannen is echter lastig, dus in de praktijk is dit niet zo effectief.

Van dit type medicatie is vastgesteld dat ze weinig effect heeft op de vruchtbaarheid bij mannen. Maar ook hier is het belangrijk dat je de medicatie niet overmatig gebruikt.

Opioïden

Opioïden, zoals codeïne, tramadol en oxycodon zijn verdovende pijnstillers die door sommige artsen worden voorgeschreven voor middelzware tot ernstige pijn. Het gebruik van deze geneesmiddelen tijdens de zwangerschap kan gevaarlijk zijn voor de foetus en moet door zwangere vrouwen dus absoluut vermeden worden. In feite kan 5,6% van de spontane miskramen in verband gebracht worden met het gebruik van opioïden tijdens de zwangerschap.

Wil je zwanger worden? Besef dan dat opioïden zeer verslavend zijn en dat het tijd kan kosten om er volledig mee te stoppen. Hou ook rekening met hoelang je het medicijn al gebruikt. Want ook dat kan invloed hebben op hoelang het duurt voor je volledig kan stoppen.

Een onderzoek toonde aan dat van 47 vrouwen die gedurende langere tijd opioïden gebruikten, de helft amenorroe (ze werden niet ongesteld) kreeg en een verminderde hormoonfunctie ervaarde.

Geef jezelf wat tijd nadat je stopt met het gebruik van opioïden. Vrouwen die minder dan een maand voordat ze zwanger werden stopten met opioïden, hadden een grotere kans dat hun baby’s ter wereld kwamen met een aangeboren afwijking. Bijvoorbeeld aangeboren hartafwijkingen of aangeboren afwijkingen van de wervelkolom of het ruggenmerg. Maar exacte cijfers zijn moeilijk te vinden.

Antidepressiva

Ongeveer 16,5% van alle vrouwen wereldwijd gebuikt antidepressiva. Depressie is heel normaal en niets om je voor te schamen. Maar als je overweegt om voor een kind te gaan, is het belangrijk om de mogelijke gevolgen van antidepressiva op je vruchtbaarheid te overwegen. Net zoals de gevolgen van het stoppen met deze geneesmiddelen.

Er zijn onderzoeken die suggereren dat vrouwen die antidepressiva gebruiken minder kans hebben om op natuurlijke wijze zwanger te worden. Helaas is dit geen sluitend onderzoek. Er werd tot nu toe nog onvoldoende onderzoek gedaan om deze bewering volledig te staven.

Daarnaast worden antidepressiva ook in verband gebracht met een lager aantal zaadcellen bij mannen.

Alle antidepressiva blijken effect te hebben op de seksuele functie, zowel bij mannen als vrouwen. Dit kan gaan van een verminderd libido tot erectiestoornissen. De dosering en het type antidepressivum kunnen invloed hebben op de ernst van de symptomen. Maar ook hier is er nog te weinig onderzoek naar gedaan om echt conclusies te trekken.

Hoewel veel artsen aanraden om te stoppen met antidepressiva als je zwanger wilt worden, is de beslissing niet zo eenvoudig. Want een depressie onbehandeld laten, heeft ook gevolgen. Koppels bij wie één van de partners met een depressie kampt, moeten een zware beslissing nemen.

Vrouwen met stemmingsstoornissen die stoppen met het nemen van hun medicatie zijn misschien niet in de beste mentale toestand om zich bezig te houden met prenatale zorg. Het is zelfs zo dat vrouwen met onbehandelde depressie een grotere kans hebben om baby’s ter wereld te brengen die later ook depressies, angst- en gedragsstoornissen ontwikkelen.

Praat daarom ook met een psychiater over de risico’s van het stoppen met je medicatie. Bespreek wat voor jullie de beste oplossing is. Een combinatie van begeleiding en gevarieerde medicatie kan de oplossing zijn.

Koppels die lijden aan een depressie moeten onthouden dat zwanger worden slechts de eerste stap is. Het is van cruciaal belang om gezonde ouders te zijn als de baby eenmaal geboren is. Zet je mentale gezondheid daarom op de eerste plaats.

Antibiotica

Uit studies bleek dat antibiotica geen negatieve invloed hebben op de eisprong of menstruatie. Van antibiotica zoals penicillines en tetracyclinederivaten zijn echter vastgesteld dat ze de spermaproductie bij mannen verminderen.

Hoewel de effecten lijken te verbeteren als de medicatie gestopt wordt, is het niet altijd mogelijk om te stoppen met het gebruik van antibiotica, vooral als je partner een infectie heeft. Praat met je huisarts of fertiliteitsarts over het al dan niet stoppen met antibiotica.

Astmamedicatie

Astma treft wereldwijd 5 tot 10% van de vrouwen. Het is dus een veelvoorkomende chronische ziekte waar vrouwen in de vruchtbare leeftijd aan kunnen lijden.

Veel vrouwen met astma raken net zo snel zwanger als vrouwen zonder astma. Onderzoek toonde echter wel aan dat vrouwen die kortwerkende astmamedicatie gebruikten 30% grotere kans hadden dat ze langer dan een jaar nodig zouden hebben om zwanger te worden.

Tot nu toe weet men niet precies wat de oorzaak kan zijn van vruchtbaarheidsproblemen bij astmatische vrouwen. Men vermoedt dat ontstekingen in de longen ook ontstekingen in de baarmoeder kunnen veroorzaken.

Gebruik je bèta-mimetica om je astma te behandelen? Praat er dan over met je arts voor en tijdens je zwangerschap.

Immunosuppressiva

Deze geneesmiddelen worden gebruikt om auto-immuunziekten zoals lupus, psoriasis, de ziekte van Crohn of multiple sclerosis te behandelen. Auto-immuunziekten worden gekenmerkt door het feit het immuunsysteem de lichaamseigen weefsels aanvalt. Gelukkig kan medicatie de impact verminderen. Immunosuppressiva worden ook bijna altijd voorgeschreven na een orgaantransplantatie. Dit om te vermijden dat het lichaam het nieuwe orgaan zou afstoten.

Jammer genoeg is ook hier te weinig onderzoek om definitieve resultaten van immunosuppressiva op de vruchtbaarheid te kennen. Toch tonen studies aan dat er vrijwel zeker een verband zou zijn tussen het gebruik van deze geneesmiddelen en geboorteafwijkingen en vruchtbaarheidsproblemen.

Vrouwen die deze geneesmiddelen gebruiken en zwanger willen worden, moeten de dosering indien mogelijk aanpassen. Doe dit vooral niet zelf, maar bespreek je kinderwens met je arts.

Anti-epileptica

Er bestaat geen twijfel over, er is een verband tussen epilepsie en vruchtbaarheidsproblemen bij zowel mannen als vrouwen. Het probleem is dat het erg moeilijk is om te bepalen of deze problemen verband hebben met de epilepsie of met de medicatie.

Afhankelijk van de ernst van de epilepsie moeten sommige mensen meerdere anti-epileptica nemen, waarvan carbamazepine, oxcarbazepine en valproaat de belangrijkste zijn.

Vrouwen die drie of meerdere geneesmiddelen gebruikten om hun epilepsie te behandelen, hadden meer kans op vruchtbaarheidsproblemen dan vrouwen die deze medicatie niet gebruikten. Onderzoeken hebben ook uitgewezen dat mannen die dergelijke medicatie nemen sperma-afwijkingen kunnen ervaren.

De precieze oorzaak van vruchtbaarheidsproblemen bij mensen met epilepsie is onbekend. Maar het is wel een feit dat ze vaker moeilijkheden ondervinden om zwanger te worden. Wie epilepsie heeft en zwanger wil worden, neemt beter contact op met een fertiliteitsarts en neuroloog om de verschillende mogelijkheden te bespreken.

Vaccins

Er zijn al heel wat woorden vuilgemaakt aan de invloed van de COVID-19-vaccins op de vruchtbaarheid. Maar wat is er nu juist van aan? Volgens de CDC (centers for disease control and prevention) is er geen bewijs dat het COVID-vaccin een negatief effect heeft op vrouwen die zwanger willen worden. Als je van plan bent om zwanger te worden, is vaccinatie tegen COVID-19 aanbevolen voor jouw gezondheid en die van je toekomstige baby.

Sta je op het punt naar het buitenland te trekken en heb je bepaalde vaccinaties nodig? Overleg dan met je arts of je al dan niet beter even wacht om zwanger te worden. Normaal zou er geen probleem mogen zijn, maar beter voorkomen dan genezen.

Als je vermoedt al zwanger te zijn, overleg dan met je arts voor je vaccinaties laat zetten om zeker te zijn dat alles veilig is.

Huid- en haarproducten

Er zijn een aantal chemische stoffen, die in schoonheidsproducten zitten, die de afgelopen jaren de schuld hebben gekregen van vruchtbaarheidsproblemen. Ingrediënten zoals parabenen, triclosan en ftalaten worden vaak aangeraden om te vermijden. Hoewel er niet genoeg onderzoek is gedaan om een duidelijke conclusie te trekken, is het misschien beter om producten op chemische basis achterwege te laten.

Bepaalde vrij verkrijgbare geneesmiddelen zijn misschien wel goed, terwijl andere geneesmiddelen je mogelijk minder vruchtbaar maken. Als je zwanger probeert te worden en geneesmiddelen gebruikt of je zorgen maakt over hoe je levensstijl je vruchtbaarheid kan beïnvloeden, bespreek je dit best met een arts.