Acupunctuur en ivf: werkt acupunctuur echt als fertiliteitsbehandeling?

Sommige mensen hebben wat extra hulp nodig om hun kinderwens in vervulling te laten gaan. Voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen kan Assisted Reproductive Technology (ART), zoals ivf, worden gebruikt. Hoewel ivf op zichzelf een relatief hoog slaagpercentage heeft, vraag je je misschien af of je nog iets kan doen om de kansen op succes te verhogen. Sommige mensen halen daarom de mosterd buiten de westerse geneeskunde. Zij doen bijvoorbeeld beroep op acupunctuur.

Hoewel er nog onderzoek moet gebeuren naar de exacte resultaten van acupunctuur op ivf, zijn er aanwijzingen dat acupunctuur nuttig kan zijn voor patiënten die zwanger willen worden.

Wat is acupunctuur precies en hoe beïnvloedt het een ivf-behandeling?

De achtergrond van acupunctuur

Acupunctuur is een therapeutische behandeling die wordt gebruikt in de Chinese geneeskunde. Het bestaat al duizenden jaren, maar won de afgelopen 40 jaar enorm aan populariteit in het Westen. Dat komt door de toename aan wetenschappelijke studies die de doeltreffendheid van acupunctuur bewijzen.

Vandaag de dag ondergaan in de Verenigde Staten alleen al meer dan 10 miljoen mensen per jaar acupunctuur.

De procedure is vooral populair bij pijn, stressmanagement en de algemene gezondheid. Door het inbrengen van kleine naalden op strategische punten in het lichaam wordt de energie- en bloedstroom opnieuw in balans gebracht.

Wat kan je verwachten tijdens een typische acupunctuursessie?

Gewoonlijk zullen acupuncturisten eerst polsen naar je levensstijl, dieet, of je ergens pijn hebt, je nachtrust en bewegingsroutines. Daarna zullen ze je ook fysiek onderzoeken, zoals de vorm en de kleur van je tong en de sterkte en het ritme van je hartslag.

Dan bepalen ze waar op je lichaam ze de naalden zullen inbrengen. Meestal worden er tussen de 5 en 20 punten gekozen. Hoeveel dat voor jou is, hangt af van jouw specifieke situatie. Je gaat vervolgens op een bed liggen, waarna de naalden worden ingebracht. Het klinkt misschien eng, maar de naalden zijn zo klein dat het ongemak minimaal is. Acupunctuurklinieken en -beoefenaars zijn meestal erg kalmerend en de sessie zou ontspannend moeten aanvoelen. De naalden blijven tussen de 10 en 30 minuten in je lichaam en worden dan door de behandelaar verwijderd. Na een sessie moet je veel water drinken en het de rest van de dag rustig aandoen.

Iemand ondergaat een acupunctuursessie

Acupunctuur en ivf

Het is misschien duidelijk waarom mensen het gebruiken bij pijn of stress, maar hoe kan acupunctuur helpen bij ivf-succes?

Verlichting van stress

Ivf kan een stresserende ervaring zijn. Niet alleen fysiek maar ook mentaal vraagt het veel van iemand. Uit onderzoek blijft zelfs dat 30% van de koppels stopt met de ivf-behandeling voordat ze zwanger worden vanwege de negatieve psychologische effecten.

Er zijn aanwijzingen dat emotionele stress de kans op succes van ivf aanzienlijk verlaagt. Dat komt door de negatieve effecten van stress op de eierstokfunctie en innesteling. Zelfs koppels die niet stoppen met ivf blijken hier last van te hebben. En acupunctuur wordt vaak gebruikt als “ontstresser”. Dat komt omdat de naalden in strategische punten worden gestoken. Je lichaam ervaart zo een natuurlijke afgifte van endorfine. Acupunctuur helpt om het sympathische en parasympatische zenuwstelsel in balans te brengen. Op die manier zouden acupunctuur en ivf hand in hand kunnen gaan.

Bestaande onderzoeken zijn alvast veelbelovend. Want daaruit blijkt dat hoe langer iemand acupunctuurbehandelingen ondergaat, hoe beter het resultaat is. Maar extra onderzoek is nodig om tot exacte cijfers te komen.

Verbeterde bloeddoorstroming

Naast stressvermindering verhoogt een gereguleerd zenuwstelsel ook de bloedsomloop. Als dit gebeurt, gaat er met voedingstoffen gevuld bloed naar de baarmoeder en eierstokken. Een Zweeds onderzoek toonde aan dat na 8 acupunctuursessies de bloedstroom naar de baarmoeder bij vrouwen enorm toenam. Een resultaat dat bovendien enkele weken bleef aanhouden.

Als er meer bloed naar de baarmoeder stroomt, wordt het baarmoederslijmvlies dikker. Hoe dikker, hoe beter de omgeving wordt voor de innesteling van een eicel. En dat is een belangrijke factor als het aankomt op ivf.

Voortplantingshormonen in balans brengen

Hormonen die uit balans zijn, vergroten de kans op vruchtbaarheidsproblemen. Sommige studies toonden aan dat acupunctuur de productie van vruchtbaarheidsgerelateerde hormonen verbetert. Zo steeg bijvoorbeeld oestrogeen, progesteron en prolactine bij vrouwen.

Een onevenwichtige hormonenspiegel kan leiden tot onregelmatige menstruatiecycli en anovulatie. Bij dit laatste ovuleert de vrouw helemaal niet. En dat is net noodzakelijk voor een zwangerschap. Uit data blijkt dat acupunctuur ook in deze gevallen kan gebruikt worden om vrouwen te helpen om een regelmatige cyclus te krijgen.

Voor vrouwen met onderliggende aandoeningen zoals Polycysteus Ovarium Syndroom (PCOS) kan een onregelmatige ovulatie leiden tot vruchtbaarheidsproblemen, vooral wanneer ze ivf ondergaan. Acupunctuur over een langere periode kan ook vrouwen met PCOS helpen regelmatiger te ovuleren.

Slaap verbeteren

Goed uitgerust zijn is niet alleen belangrijk voor je algemene gezondheid of om je goed te voelen, maar ook om je kansen te vergroten bij je ivf-traject. Vrouwen met slapeloosheid hebben 400% meer kans op vruchtbaarheidsproblemen.

Gelukkig wordt acupunctuur ook gebruikt om de slaapkwaliteit te verbeteren. Het verhoogt de hoeveelheid chemische stoffen in het lichaam, zoals aminozuren. Die zijn verantwoordelijk voor het kalmeren van het zenuwstelsel en het verminderen van slapeloosheid.

Acupunctuur voor de fertiliteit van mannen

Voor koppels die vruchtbaarheidsbehandelingen ondergaan, is de spermakwaliteit net zo belangrijk voor een geslaagd resultaat. Acupunctuur blijkt niet alleen gunstig te zijn voor de vruchtbaarheid van vrouwen bij ivf, maar ook voor die van mannen.

Een onderzoek toonde aan dat bij mannen waarbij een lage sperma-activiteit of -kwaliteit werd vastgesteld, acupunctuur gebruikt kon worden. Een andere studie omvatte mannen die eerder geen succes hadden bij ivf-pogingen met hun partner. Na 8 weken acupunctuurbehandelingen was er een toename in het aantal en de kwaliteit van de zaadcellen. Ook de bevruchtingspercentages bleken beter bij hun volgende ivf-cyclus.

Wanneer met acupunctuur beginnen?

Zwangere vrouw krijgt een echo
Omdat er aanvullend onderzoek nodig is om preciezere data te verkrijgen, is er niet één duidelijk antwoord op deze vraag. Bestaande onderzoeken kunnen ons echter wel in de juiste richting sturen. Eén studie bekeek vrouwen over een periode van vijf jaar en vergeleek degenen die alleen ivf deden met zij die tegelijkertijd acupunctuur en ivf deden. Het ging daarbij om 13 tot 15 acupunctuursessies tijdens hun ivf-cycli. De resultaten toonden aan dat vrouwen die acupunctuur in hun leven integreerden tijdens ivf ongeveer 60% meer kans hadden om een baby te krijgen.

Het merendeel van het acupunctuuronderzoek wijst erop dat hoe langer je acupunctuur doet, hoe beter de resultaten. Dat betekent dat het starten met acupunctuur voordat je aan een ivf-cyclus begint, zelfs nog betere resultaten zou opleveren.

In een onderzoek met 186 deelnemers, werd bij de vrouwen die acupunctuur ondergingen 25 minuten vóór de embryotransfer, een aanzienlijke verbetering van de IVF-resultaten waargenomen in vergelijking met vrouwen die geen acupunctuur kregen. Echter, herhaalde acupunctuur 25 minuten na de embryotransfer had geen positief effect op de IVF-resultaten.

Acupunctuur wordt steeds populairder als aanvullende behandeling voor ivf. Ongeveer 30% van de vrouwen in Australië zegt acupunctuur te hebben ondergaan voordat ze met ivf beginnen, en bijna de helft tijdens ivf.

Het aantal klinische onderzoeken met betrekking tot de doeltreffendheid van acupunctuur is de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen, wat mensen een reden geeft om de hype te geloven. Toch moet er nog veel meer onderzoek gebeuren om de effecten van acupunctuur op ivf volledig te begrijpen.

Veel klinische onderzoeken naar acupunctuur worden genegeerd omdat er geen kwantitatieve evaluatiemethoden zijn vastgesteld om duidelijke datapunten te meten. Sommigen in de medische wereld geloven dat positieve resultaten na acupunctuur kunnen worden toegeschreven aan het placebo-effect.

Op dit moment is er niet genoeg wetenschappelijk bewijs om het een of het ander te bewijzen. De onderzoeken die zijn uitgevoerd laten echter geen schadelijke bijwerkingen zien als gevolg van acupunctuur. Het kan het proberen waard zijn om te zien of acupunctuur een goede aanvulling is op je ivf-traject.