Is er een connectie tussen coeliakie en je vruchtbaarheid?
Coeliakie is een auto-immuunziekte waarbij je lichaam reageert op het eten van gluten. Het wordt gelinkt aan heel wat symptomen van gastro-intestinale tot psychische. In sommige gevallen hebben mensen met coeliakie helemaal geen duidelijke symptomen, waardoor het soms moeilijk is om een juiste diagnose te stellen.
Glutenvrij eten lijkt misschien de zoveelste dieettrend die onze leefwereld overspoeld, maar uit onderzoek blijkt dat dit niet helemaal correct is. Steeds meer mensen lijken coeliakie te ontwikkelen. De oorzaak mag dan nog onduidelijk zijn, de gevolgen kunnen we echt niet negeren.
Mensen die lijden aan niet-gediagnosticeerde coeliakie kunnen verschillende gezondheidsproblemen ervaren. Maar zou onverklaarbare onvruchtbaarheid er één van kunnen zijn?
Wat is coeliakie precies?
Hoewel termen als “coeliakie” misschien al wel een belletje doet rinkelen, weten we misschien niet 100% wat het betekent. Kort gezegd is coeliakie een auto-immuunziekte waarbij iemand slecht reageert op gluten, het eiwit dat voorkomt in gerst, tarwe en rogge.
Wanneer iemand met coeliakie gluten eet, raakt zijn immuunsysteem ontstoken en overactief. Onbehandeld zal het na verloop van tijd interne organen schaden. Denk maar aan je darmen. Coeliakie kan echter een aantal symptomen veroorzaken die niet enkel met de maag-darmstelsel te maken hebben.
Deze belangrijke lichamelijke symptomen kunnen veroorzaakt worden door coeliakie:
- Gewrichts- en spierpijn
- Huidproblemen zoals eczeem of acne
- Zweren in de mond
- Erosie van tandglazuur
- Maagpijn en misselijkheid
- Darmproblemen zoals opgeblazen gevoel, diarree of constipatie
- Vruchtbaarheidsverlies, miskramen, vervroegde menopauze
Coeliakie wordt daarnaast ook gelinkt aan neurologische symptomen. Maar liefst 36% van de volwassen patiënten zou neurologische veranderingen vertonen zoals depressie en zelfs epilepsie.
Mensen kunnen op elke leeftijd coeliakie ontwikkelen. De precieze oorzaak is ook voor artsen nog een groot raadsel. Studies tonen aan dat de vatbaarheid voor de ziekte erfelijk is, maar de ziekte zelf niet. Momenteel zouden ongeveer 1 op de 133 Amerikanen lijden aan coeliakie. Men denkt echter dat de effectieve cijfers veel hoger liggen omdat veel mensen niet met de ziekte gediagnosticeerd zijn.
Wie duidelijke symptomen ervaart, zal sneller naar de dokter stappen op zoek naar een oplossing. Mensen die geen symptomen vertonen, zullen na verloop van tijd toch gezondheidscomplicaties krijgen.
Wat betekent coeliakie voor je vruchtbaarheid?
Recente onderzoeken suggereren dat er wel degelijk een verband bestaat tussen niet-gediagnosticeerde coeliakie en voortplantingsproblemen bij vrouwen. Zo is er sprake van een verminderde vruchtbaarheid, miskramen, een laag geboortegewicht, vroeggeboorte of vervroegde menopauze.
Tot 50% van de vrouwen met onbehandelde coeliakie heeft een miskraam of ongunstige zwangerschapsuitkomsten gehad. Zwangerschapscomplicaties blijken vier keer meer voor te komen bij Italiaanse vrouwen met coeliakie dan bij gezonde vrouwen.
Daarnaast ervaren vrouwen die onwetend met de ziekte leven ook een kortere vruchtbaarheidsperiode. Het is zelfs aangetoond dat ze later beginnen met menstrueren en eerder in hun menopauze komen dan vrouwen die wel behandeld werden.
De cijfers spreken boekdelen, maar je vraagt je misschien af hoe coeliakie de vruchtbaarheid bij vrouwen beïnvloedt. Dat doet het op 2 manieren:
- Voedingstekort: Coeliakie verhindert dat je lichaam voedingsstoffen goed opneemt. Dat kan op zijn beurt bloedarmoede Ongeveer 41% van de vrouwen met coeliakie heeft ook een ijzertekort. Een goede opname van de voedingsstoffen is noodzakelijk voor de goede ontwikkeling van de foetus tijdens de zwangerschap. Een tekort zou kunnen leiden tot vroeggeboorte, een laag geboortegewicht en zelfs een miskraam.
- Auto-immuunmechanisme: Door het eten van gluten kunnen vrouwen met coeliakie antilichamen produceren die de baarmoedercellen kunnen beschadigen. Die zijn juist nodig voor de regulatie van de menstruatie. In erge gevallen kan dit vruchtbaarheidsverlies tot gevolg hebben of mogelijke problemen opleveren voor de ontwikkeling van de placenta van zwangere vrouwen. Een onderzoek toonde immers aan dat bij 18% van de Italiaanse coeliakiepatiënten gevaarlijke zwangerschapscomplicaties met de placenta optraden.
De mogelijke gevolgen zijn best overweldigend, maar veel van de vrouwen die deze problemen ondervonden, kregen pas na hun zwangerschap de diagnose. Vrouwen met coeliakie die voor en tijdens hun zwangerschap stopten met het consumeren van gluten, elimineerden heel wat van de hierboven genoemde risico’s.
Onverklaarbare onvruchtbaarheid en coeliakie
Onvruchtbaarheid kan extreem stressvol zijn, vooral wanneer je niet weet hoe het komt. Het is ook bekend dat de symptomen van coeliakie verergeren als iemand onder grote stress staat. Wordt dit niet vastgesteld? Dan kan de kans op onvruchtbaarheid verder toenemen.
Dit kan eigenlijk heel goed nieuws zijn voor veel vrouwen die kampen met onverklaarbare onvruchtbaarheid. Ongeveer 10% tot 15% van de vrouwen heeft er last van. Uit onderzoek blijkt dat veel van deze vrouwen drastische effecten ondervonden zodra ze gluten uit hun dieet schrapten.
Veel artsen zijn zich er steeds meer van bewust dat coeliakie een oorzaak zou kunnen zijn van onverklaarbare onvruchtbaarheid. Probeer je zwanger te worden? Dan kan het interessant zijn om je te laten testen op deze auto-immuunziekte. Ook als er zich geen duidelijke symptomen voordoen.
Werd coeliakie bij jou vastgesteld?
Als bij jou coeliakie is vastgesteld en het lukt nog steeds niet om zwanger te worden, raak dan niet in paniek. Je lichaam heeft misschien wat tijd nodig om te herstellen en zich aan te passen aan een glutenvrije levensstijl. Uit een Zweeds onderzoek bij 11.000 vrouwen bleek dat de vruchtbaarheid bij vrouwen gedurende twee jaar na de diagnose coeliakie afgenomen was, maar daarna weer werd genormaliseerd.
Onvruchtbaarheid bij mannen met coeliakie
Het zijn niet enkel vrouwen die vruchtbaarheidsverlies ervaren door onbehandelde coeliakie. Ook mannen met niet-gediagnosticeerde coeliakie kunnen vruchtbaarheidsverlies ervaren. Zo is er een onderzoek dat aantoonde dat 19% van de mannen die niet wisten dat ze met de ziekte leefden, abnormale hormoon- en spermawaarden had.
Er is nog veel onderzoek nodig naar het onderwerp, maar ook bij mannen blijken de sperma- en hormoonlevels zich terug te normaliseren nadat ze gluten uit hun dieet schrapten.
Daarom is het belangrijk dat je je ook als man met onverklaarbare onvruchtbaarheidlaat testen op coeliakie.
Coeliakie behandelen
De behandeling lijkt misschien voor de hand liggend: stoppen met gluten eten.
Gelukkig wordt de ziekte veel meer herkend dan vroeger en zijn er veel glutenvrije alternatieven op de markt. Desalniettemin is een glutenvrije levensstijl voor veel mensen een grote verandering. Zelfs voor wie niet gek is op pasta en brood. In allerlei producten zitten gluten verborgen.
Om gezond te blijven met coeliakie is het belangrijk een leven lang glutenvrij te eten. Het consumeren van gluten, zelfs in de kleinste hoeveelheden, kan auto-immuunaanvallen veroorzaken. Het wordt sterk aangeraden om een arts of diëtist te raadpleging, zeker voor de overgangsfase.
Vrouwen met coeliakie en een kinderwens, letten er beter op dat ze geen voedingsstoffen te kort komen die in glutenrijke voeding zitten. Denk maar aan vezels, foliumzuur en vitamine D. Er zijn veel supplementen voorhanden om dergelijke tekorten op te vangen, zoals vitaminen en andere voedselbronnen. Praat er vooral over met je arts en laat je goed begeleiden.
De diagnose coeliakie kan in het begin behoorlijk ontmoedigend lijken. De positieve resultaten van een glutenvrije levensstijl zijn echter een hart onder de riem. In die mate zelfs dat de negatieve gevolgen op lange termijn afnemen tot bijna nul indien de behandeling snel wordt opgestart.
Mensen met coeliakie kunnen een heel gelukkig en gezond leven verwachten zolang ze de noodzakelijke veranderingen in hun dieet aanbrengen. Voor hen is een glutenvrij dieet de sleutel tot een zorgeloos leven.